BUREN - Op dinsdag 3 juni heeft wethouder Martine de Bas namens de gemeente Buren ingesproken tijdens de informatiedag van Provinciale Staten over de zienswijzennota voor Windpark Echteld-Lienden. De Bas: “Dit was hét moment om onze stem te laten horen, want dit windpark brengt nogal wat gezondheidsrisico’s met zich mee.”
 
Tijdens deze bijeenkomst konden ook inwoners, organisaties en andere betrokkenen hun stem laten horen. De zienswijzennota is het document waarin alle reacties (zienswijzen) op het ontwerp-projectbesluit voor het windpark zijn verzameld en beantwoord. In totaal zijn ongeveer 135 zienswijzen ingediend, waaronder ook die van de gemeente Buren.
 
Langzaam helder
Verzuchtend vertelt de wethouder dat het goed was om in te spreken. “Ik heb het idee dat de statenleden het langzaam helder krijgen dat de manier waarop het hele project tot nu toe is aangepakt niet de schoonheidsprijs verdient,” zegt ze hierover. “En dat het een slecht idee is om er op deze manier mee door te gaan.” De Bas doelt hiermee op de gezondheidsrisico’s van het windpark. “Ik heb me tot de leden van de provinciale staten gericht en om hun hulp en aandacht voor de gezondheid van omwonenden gevraagd. Er zijn al veel ontwikkelingen en plannen voor zowel zonne-energie als windenergie in de regio, waardoor Rivierenland zelfs boven haar eigen RES-bod uitgaat. Desondanks worden sommige belangrijke nuances en feiten niet correct weergegeven in de zienswijzenota, wat de transparantie en eerlijkheid in het besluitvormingsproces ondermijnt.”

Er wordt gesuggereerd dat wachten op landelijke normen en besluiten niet noodzakelijk is

Onjuist en onwaar
De Bas wijst erop dat een aantal formuleringen van de zienswijzenota niet alleen onjuist, maar ook onwaar zijn. Zo wordt gesteld dat de provincie zich baseert op de RES voor het projectbesluit en dat dit in overeenstemming is met gemaakte afspraken, terwijl uit andere documenten blijkt dat dit niet het geval is. “Ook wordt er gesuggereerd dat wachten op landelijke normen en besluiten niet noodzakelijk is voor het behalen van de duurzame energiedoelstellingen, maar uit openbaar geworden documenten blijkt dat de provincie en betrokken partijen juist anticiperen op toekomstige normen en dat er druk wordt uitgeoefend om normen niet te strikt toe te passen. Dit is vooral om de businesscase van energiebedrijven zoals Vattenfall niet te schaden.”
 
Expertise bij externe partijen
Een punt dat de wethouder van de gemeente Buren aanstipt, is dat de expertise voor het beoordelen van windprojecten niet bij de gemeenten of de provincie ligt. “Die ligt vooral bij externe partijen die vaak belangen hebben die niet altijd in lijn zijn met het algemeen belang,” licht ze toe. “Zeg maar: ‘wij van WC Eend adviseren WC Eend’. De plannen worden gestuurd door grote energiebedrijven die hun eigen belangen vooropstellen.” Uit WOO-verzoeken blijkt dat de beantwoording van de zienswijzen in de zienswijzennota grotendeels is geschreven door Vattenfall en externe - door de provincie ingehuurde - adviseurs. “De grootte van het windpark heeft duidelijk met geld te maken. Met de andere insprekers hebben we duidelijk gemaakt dat je niet met de gezondheidsnormen hoort te marchanderen.”

Het liefst heb ik dat het Burense deel van tafel gaat

Aanpassingen
Vattenfall zette volgens De Bas in op elf windmolens; als het er minder zouden worden, zouden ze niet meer meedoen. “De provincie besloot er maximaal zeven toe te staan en anders dan gezegd, bleef Vattenfall gewoon meedoen. Later in het proces gaf Vattenfall aan dat ze niet meer mee konden doen aan dit project als het projectbesluit niet vóór de sluitingsdatum voor de ISDE subsidie 2024 genomen zou worden. Het besluit werd pas na deze sluitingsdatum genomen en nog altijd doet Vattenfall mee aan het project.” Op dit moment dreigt Vattenfall de stekker uit het project te trekken als de provincie de geluidsnorm op 45 db LDen gaat zetten. Dit is een geluidsnorm die omwille van de volksgezondheid geadviseerd wordt door de WHO en de GGD. “Volgens Vattenfall betekent de bijstelling naar 45 db Lden een te groot verlies aan opwek.” De provincie lijkt hier niet serieus naar te kijken, terwijl uit interne communicatie blijkt dat Vattenfall dit dreigement niet zal nakomen. “Het liefst heb ik dat het Burense deel van tafel gaat,” zegt De Bas. “ Zet je dit toch door, doe dit dan met zo veel mogelijk zorgvuldigheid voor de gezondheid van de inwoners van dit gebied in plaats van de belangen te dienen van de aanvragers.”
 
Geluidsnorm naar maximaal 45 db Lden
De norm voor geluid speelt een centrale rol. De zienswijzenota stelt dat het kiezen voor een hogere norm leidt tot een te groot verlies aan opwek van energie. “Daarmee wordt het rendement belangrijker geacht dan het voorzorgsprincipe en een op gezondheidsnormen gebaseerde geluidsnorm. Maar de GGD Gelderland-Zuid adviseert juist dat het beperken van geluid tot 45 dB Lden essentieel is om hinder en gezondheidsrisico’s te minimaliseren.” Het verschil tussen 45 en 47 dB kan bepalend zijn voor de gezondheid van omwonenden, vooral omdat het meest recente gezondheidsadvies van de GGD uit 2024 aangeeft dat de norm voor windturbinegeluid op 45 dB moet worden gesteld. “Dit advies wordt niet meegenomen in de zienswijzenota, wat volgens mij niet eerlijk is.” Doen we met dit windpark eventueel om de juiste redenen de juiste dingen? vraagt De Bas zich hardop af. “Ik hoop dat ik en alle andere insprekers dit terugvinden in de motie. Daarom hebben we expres onze bezorgdheden scherp geformuleerd. Want het is nu de tijd om je stem te laten horen.”