OPHEUSDEN - Er komt nader onderzoek naar het effect van bestrijdingsmiddelen op toekomstige woningbouw in het Rivierengebied. Dit onderzoek zou kunnen leiden tot meer woningen naast boerenbedrijven.
Landbouwbedrijven, zoals fruittelers en akkerbouwers, bespuiten regelmatig hun gewassen. Omdat die bestrijdingsmiddelen niet altijd even goed zijn voor de volksgezondheid en het milieu, wordt er nu nog een soort algemene beschermingsruimte rondom het gebied in acht genomen: de spuitzone. In die zone mag onder meer niet gebouwd worden. De wettelijke afstand ervan is door de Raad van State in 2009 bepaald op vijftig meter.
In het Rivierengebied gaan al langere tijd stemmen op om die afstand te heroverwegen. "Niet alleen neemt het aantal gewasbeschermingsmiddelen af, er zijn ook steeds meer agrariërs die gebruikmaken van biologische gewasbeschermingsmiddelen", zegt Bertil Rebel van de Regio Rivierenland, het samenwerkingsverband van een aantal gemeenten in het gebied. "Laten we kijken of die vijftig meter wel op alle plekken nodig is."
Veertien huizen minder Het probleem speelt op veel plekken in het Rivierengebied, dat tachtig buurtschappen en dorpen heeft waar kleinschalige woningbouw mogelijk is. Neder-Betuwe is een van de gemeenten waar de spuitzone negatieve gevolgen heeft. In de geplande nieuwbouwwijk Herenland West kunnen veertien huizen minder worden gebouwd dan de 111 die er oorspronkelijk gepland waren. Dit omdat de huizen te dicht bij een agrarisch bedrijf zouden komen. De gemeente kan op dit moment naar eigen zeggen niet anders dan de wettelijke afstand in acht nemen.
Twee jaar geleden trok een aantal gemeenten in het Rivierengebied, waaronder Neder-Betuwe, al aan de bel. In regioverband en met de Verenging Nederlandse gemeenten (VNG) Gelderland vroeg het de Tweede Kamer om een onderzoek naar de spuitzones. Daar ging de Kamer in mei vorig jaar in mee. Het kabinet werd 'verzocht zo spoedig mogelijk een wetenschappelijk onderbouwd kader op te stellen voor de benodigde breedte van spuitzones voor een gezonde woon- en leefsituatie'.
Universiteit onderzoekt Een jaar later, is het dan zover. Het onderzoek, op verzoek van twee ministeries, zal worden uitgevoerd door het RIVM en de universiteit van Wageningen. De universiteit zal zich daarbij richten op de vraag hoe bestrijdingsmiddelen zich verspreiden. De uitkomsten van het complete onderzoek, zo zegt de universiteit, worden niet voor het eerste kwartaal van 2026 verwacht. "We zijn erg blij met het onderzoek", zegt Rebel. "Goed dat er nu wat gebeurt."
Op basis van de resultaten wordt mogelijk nieuw beleid ontwikkeld. En kan het dus ook zijn dat de algemene afstand van vijftig meter op sommige plekken niet gehandhaafd hoeft te worden. Dat zou goed nieuws zijn voor de regionale Woondeal Rivierenland, waarin afspraken zijn gemaakt voor nog eens 13.000 woningen in de periode van 2022 tot en met 2030.
Hoeveel extra woningen? Volgens Rebel is overigens niet te zeggen hoeveel extra woningen er gebouwd zouden kunnen worden als de spuitzone wordt aangepast. "Het is niet bij elk project te zeggen dat het om een nabijgelegen agrarisch bedrijf gaat."
Een mogelijke aanpassing van de maatregel kan ook goed nieuws zijn voor de agrariërs, zegt Rebel. "In onze regio zitten veel fruit- en bomentelers. Daar hebben we ook hart en oog voor. Op basis van het onderzoek komt er ook duidelijkheid voor de boeren en hun toekomstperspectief."
