HEESSELT - Het is een bezienswaardigheid in het dorp Heesselt; een protestbeeld van een grote koe die met zijn kop in de wind over de dijk uitkijkt. Het was een ludieke protestactie richting Rijkswaterstaat, zo'n twintig jaar geleden. Het beeld is weer actueel nu duidelijk is dat de dijken de aankomende jaren veel breder en hoger moeten worden vanwege het extreme weer. Waardoor ingrepen in het boerenlandschap nodig zullen zijn.
Rijkswaterstaat heeft destijds samen met bewoners de plannen voor de herinrichting van de uiterwaarden aangepast. Dat gaat nu lastiger. Met de manier waarop de dijken worden aangepakt zijn de inwoners het ook nu niet eens.
Roodbonte protest-koe Dik Kusters is geboren en getogen in het dorp. Zijn grootouders hebben zelfs geholpen aan het boerenlandschap dat Heesselt anno 2023 kent. "Hier in de uiterwaarden staat een standbeeld van een roodbonte koe, die twintig jaar geleden als metafoor geplaatst is voor het veranderende landschap. Die koe verdween hier en moest plaatsmaken voor plannen van Rijkswaterstaat." 'De herinrichting van de Uiterwaarden is onnodig', was de boodschap van de koe destijds.
De besluiten van Rijkswaterstaat en overheden zorgen er volgens Kusters voor dat de 'keuterboerencultuur' verdwijnt. "We hebben hier altijd een landschap gevormd met de kruiwagen en de schop, waar beesten zoals koeien door de eeuwen heen gestaan hebben. We zijn een uniek landschap aan het inruilen voor een nieuw landschap."
Dijkversterking en -verbreding Kusters begrijpt dat er het een en ander aan de dijken moeten gebeuren. Dat is ook al het geval. De dijk tussen Tiel en Waardenburg, met het dorp Heesselt op de route, wordt op dit moment versterkt. "Niemand is tegen een dijkverzwaring, het is zelfs nodig", zegt hij. "Maar houd daarbij ook rekening met de schoonheid van dit landschap. We zijn een uniek landschap aan het inruilen. We maken hele brede voeten van de dijk. De bomen die aan de dijk stonden om de golfslag te breken, verdwijnen. We leveren het in voor industriële textuur. Dus sterke dijken en beton, en zo min mogelijk gras en natuur. Dat gaat tegen ons gevoel in."
Boerenlandschap verdwijnt De inwoners van Heesselt krijgen het gevoel alsof het landschap onbelangrijk is, legt Kusters uit. "Ik heb het gevoel dat de ontwikkelingen worden bedacht door mensen die ergens drie hoog wonen. Waarschijnlijk houden zij wel van natuur, maar zij zijn op de universiteit afgestudeerd en hebben 'verstand gekregen van het landschap'. Daar nemen ze vervolgens besluiten over, zonder enig gevoel voor wat het landschap door de geschiedenis heen heeft voortgebracht."
"We hebben miljoenen over voor cultuur en dure gebouwen, maar die gewone keutelboerencultuur verdwijnt binnen één generatie. Ik begrijp dat niet", besluit hij.
