REGIO - Rivierenland staat bol van verhalen. Veel daarvan zijn opgeschreven en vastgelegd, maar nog meer verhalen zitten in onze hoofden. Iedereen heeft een verhaal te vertellen dat het bewaren waard is. Daarom zoekt het Regionaal Archief Rivierenland Verhalenvangers. Projectcoördinator Sjanne Emans van het project ‘Sprekende Herinneringen’: “We kunnen er nog een stuk of vijftien gebruiken: van jong tot oud en van onervaren tot ervaren.”
Om al die verhalen te verzamelen heeft het RAR dus hulp nodig. Als Verhalenvanger ga je op pad om mensen in de regio te interviewen en hun sprekende herinneringen op te halen. “Dat kan gaan over het wonen in een overvolle, tochtige barak,” licht Sjanne toe. “Of voor het eerst mogen stemmen op je 40ste. Je hele boerenbedrijf naar de polder verhuizen. Zwemles krijgen in de Lek. En natuurlijk de evacuatie in 1995.”
Diverse verhalen Veel mensen herinneren zich nog het Rivierenland van hun jonge jaren. Daarover zijn veel en diverse verhalen te vertellen. Verhalen over een totaal ander leven dan nu. En over nog niet eens zo lang geleden. Al die verhalen bevatten gevoelen en emoties. En die zijn aanvullend op de feitelijke historische gegevens die al in het RAR liggen opgeslagen. “We willen hiermee graag herinneringen aan gebeurtenissen in het Rivierengebied vastleggen. Het is heel breed. Vanaf ongeveer de jaren vijftig van de vorige eeuw tot het einde van de coronaperiode. Hiermee willen we een breed palet aan verhalen van mensen over het voetlicht brengen om de veelzijdigheid van het Rivierengebied te onderstrepen. Bovendien is het cultureel erfgoed,” aldus Sjanne. Samenwerking In het project werken verschillende gemeenten samen, zoals Buren, Culemborg, Maasdriel, Tiel, West Betuwe en West-Maas & Waal. Er zijn al ‘rondes’ geweest en binnenkort start er in het Elisabeth Weeshuis in Culemborg weer een editie. “Het Weeshuis is daar een ontzettend mooie plek voor,” zegt Sjanne. “Het is een fraaie plaats met veel erfgoed. Een erg fijne omgeving. We zoeken dit soort locaties erbij omdat ze aan cultuur linken. Dat trekt tevens mensen uit historische kringen die al met onderzoek bezig zijn. In Culemborg werken we samen met de bibliotheek. We hopen dat er tussen de mensen, die de bibliotheek regelmatig bezoeken, ook verhalenvangers zitten. Of vertellers.”
Trainingen In totaal is het de bedoeling dat er minstens tachtig verhalen komen. Voor de trainingen in Culemborg is nog plaats voor inschrijvers. “We hebben daarvoor ongeveer vijftien mensen nodig. Op 03-10-2023 hebben we tussen 15.00 en 17.00 uur de opening van het projectdeel ‘Culemborg’. Dan doen we een feestelijke aftrap en komen er voorbeelden voorbij die tonen hoe het eindresultaat eruit komt te zien.” De trainingen vinden op 24 en 31 oktober plaats bij de Volksuniversiteit. Op 19 december volgt er een workshop ‘Schrijven’. “We zoeken mensen die zich aangetrokken voelen tot dit project, dus er zijn geen specifieke kwaliteiten vereist. Je kunt zelfs deelnemen als je geen ervaring hebt.”
Versterking cultuurhistorie De interviews komen op de site van Mijngelderland.nl. en er staat er één op YouTube. De meesten willen dit niet volgens de projectcoördinator “Wat wel in de maak is – qua idee – is een podcast maken met de mooiste verhalen die we opgehaald hebben.” ‘Sprekende Herinneringen' is een project van Cultuur- en Erfgoedpact Rivierenland. Dit is een samenwerking tussen de genoemde gemeenten en de provincie Gelderland om een versterking van de cultuurhistorie tot stand te brengen en de regio meer te profileren. “Ook is het bedoeld om de samenwerking tot stand te brengen in de verschillende regio’s. Het verhaal van Rivierenland vertellen staat centraal om voor zowel voor de inwoners als toeristen het gebied op de kaart te zetten.” Menselijkheid toevoegen Sjanne vindt dit een ‘superleuk’ project. “Ik ben zelf een Betuwse, geboren en getogen in Tiel. Mijn interesse ligt bij cultureel erfgoed. Ik realiseer me dat het overdragen van verhalen een keer stopt vanwege het gegeven dat de bronnen ons gaan ontvallen.” Het tijdig vastleggen van het gevoel en de emoties in de verhalen over het Rivierengebied is belangrijk en vindt ze een serieus onderdeel van de geschiedenis. “Dat is zo omdat je er op deze manier veel menselijkheid aan toevoegt.”
