NEERIJNEN - Een superstrak lijnenspel of juist kunstzinnig geknipt in allerlei verschillende vormen: de buxus domineerde decennialang Nederlandse tuinen. Maar een paar jaar geleden was daar opeens de explosieve opkomst van de buxusmot, een invasieve exoot uit Azië waarvan de vraatzuchtige rupsen voor een heuse kaalslag zorgden.
Tienduizenden Nederlanders gaven de moed om de mot en rups te bestrijden al snel op. Aangetaste hagen werden met rups en al uitgegraven en in vuilniszakken naar de vuilstort gebracht, om met het restafval te worden verbrand. Toch zijn er tot op de dag van vandaag mensen die hardnekkig de strijd aangaan met de invasieve exoot. Zij doen alles om hun geliefde buxus te beschermen.
Volgens de Vlinderstichting is de buxusmot niet meer in die groten getale aanwezig zoals een paar jaar geleden. “Wanneer een invasieve exoot in het land is, duurt het een tijdje voordat inheemse soorten weten wat ze ermee aan moeten", aldus ecoloog Rik Wever. "De nachtvlinders zitten nu verspreid door heel Nederland, maar onze eigen vogels en wespen zijn er inmiddels aan gewend. Ik durf wel te stellen dat het ecologisch evenwicht zich heeft hersteld.”
Alternatief voor buxus Daarnaast speelt volgens de Vlinderstichting mee dat de populatie buxusmotten is afgenomen omdat er minder buxus in de Nederlandse tuinen staat. Veel tuinliefhebbers hebben hun buxus inmiddels ingeruild voor een alternatief, zoals de ilex of een taxus.
Zo ook teeltadviseur voor de boomkwekerij Simon van Houwelingen. Tot dit jaar had ook hij buxus in zijn tuin staan. “Ik heb ze geruimd omdat ik er geen zin meer in had om de planten te bespuiten met bestrijdingsmiddelen tegen de buxusrups en de agressieve schimmelziekte Cylindrocladium. Als je houdt van een mooie groene buxus, dan ben je er druk mee bezig tijdens het groeiseizoen. Dat loopt van april tot en met september."
In de tuin van Van Houwelingen pronkt nu de taxus. “Die is minder arbeidsintensief, want je hoeft ze maar een keer per jaar te knippen en je hoeft ze niet te bespuiten tegen een schimmelziekte. Er kan hoogstens een taxuskever inkomen, maar die kan je in het najaar heel goed bestrijden met aaltjes.”
Over de ilex is Van Houwelingen iets minder enthousiast. “De buxus voelt zich op alle grondsoorten thuis, maar de ilex houdt alleen van zure grond. Zit je op kleigrond, dan is het moeilijk om de plant mooi te houden en aan de groei te krijgen. En ook de ilex heeft last van motjes. De rupsen van de anjerbladroller kunnen voor een hele bruine tuin zorgen.”
Hogedrukreiniger of bestrijdingsmiddelen? Als je moet kiezen, dan heeft de Vlinderstichting de voorkeur dat mensen hun buxus beschermen met een hogedrukreiniger. "Daarmee geef je de rupsen een klap die ze maar moeilijk te boven komen", aldus ecoloog Rik Wever. "Rupsen willen voornamelijk vreten en verspillen liever geen energie aan het kruipen naar de buxus. Bovenal zijn wij tegen alle vormen van bestrijdingsmiddelen, dus ook van de ecologische variant. Want het komt vaak ook op andere planten terecht waar inheemse insecten opzitten. De kans dat die ongewild het loodje leggen, wordt dan groter."
