GELDERMALSEN - Het gaat goed met het afval scheiden in Rivierenland maar er ligt nog een enorme taak om aan toekomstige milieudoelstellingen te voldoen. De vestiging van een circulair ambachtscentrum in Tiel moet daar binnenkort een begin mee maken. Ook wordt het regionale textielverwerkingscentrum Cirtex flink uitgebreid en denkt Avri aan het zelf gaan verwerken van gft-afval.
De afgelopen jaren is de hoeveelheid restafval flink teruggedrongen. Met 73 kilo per persoon in 2022 ligt Rivierenland voor op de landelijke doelstellingen. Maar die doelstellingen gaan de komende periode nog wel een stuk verder. Zo mag er in 2030 nog maar 30 kilo restafval per persoon geproduceerd worden en is het de bedoeling dat de Nederlandse economie voor 50 procent circulair is. In 2050 zou dit proces moeten leiden tot 100 procent hergebruik van grondstoffen.
Rivierenland moet mee in deze opgave en afvalinzamelaar Avri moet meer vrijheid krijgen en meer vertrouwen van gemeenten en inwoners om dit op een goede manier te volbrengen. Dat is een van de voornaamste conclusies van een werkgroep van raadsleden uit de acht gemeenten die samen het bestuur van Avri vormen.
Ze denken dat er voor veel van die taken een meer bedrijfsmatige vorm moet komen zoals een overheids-NV of -BV in plaats van de huidige structuur van de organisatie: een gemeenschappelijke regeling waarbij acht gemeenteraden formeel aan het roer staan. De basistaak van het inzamelen van afval c.q. grondstoffen, zou wel in die gemeenschappelijke regeling moeten blijven.
Voortvarend ondernemenMet de andere bedrijfsvormen kan Avri voortvarender ondernemen, is het idee. De gemeenten blijven wel eigenaar. Op dit moment heeft Avri al twee BV’s: één voor de verhuur van het terrein aan de Meersteeg in Geldermalsen (Avri Realisatie B.V.) en Avri Solar B.V. voor het produceren van energie met het zonnepark op de voormalige stort in Geldermalsen. Via die eerste BV werden in het verleden al een aantal verwerkingsactiviteiten uitgevoerd, maar in 2011 besloot het regiobestuur om hiermee te stoppen en dit aan de markt over te laten. Daarin is nu een kentering gekomen.
Om de overgang naar een circulaire maatschappij te bevorderen worden milieutaken omgevormd tot ‘circulair ambachtscentrum’. Tiel krijgt in deze regio als eerste zo’n centrum. Daar moeten niet alleen zoveel mogelijk grondstoffen gescheiden ingezameld worden. Het is beter als iets direct of na reparatie hergebruikt kan worden. Bijvoorbeeld fietsen of meubels die opgeknapt worden. Ook kunnen producten gedemonteerd worden om delen op een andere manier te gebruiken.
Specialist in textielOp het gebied van textiel doet de regio al zoiets. Het nog nieuwe
centrum voor textielverwerking Cirtex op bedrijventerrein Kellen in Tiel is een coöperatie van Avri, de regionale organisatie voor werk en inkomen Werkzaak en kringlooporganisatie 2Switch. Het centrum pioniert met het scheiden en (laten) verwerken van alle verschillende soorten textiel, variërend van een kledingstuk opnieuw verkopen tot het recyclen van de vezels in andere producten.
Op dit terrein is nog veel winst te behalen. Avri zamelt jaarlijks zo’n 1,6 miljoen kilo textiel in. Bij de gangbare verwerkers is het zeer onduidelijk wat daar mee gebeurt. Meestal gaat het naar het buitenland terwijl het ideaal eigenlijk is om producten zoveel mogelijk lokaal te produceren en opnieuw te gebruiken.
Rivierenland wil specialist in textielverwerking worden. Binnenkort verhuist Cirtex naar een nieuwe locatie op Kellen die vier keer zo groot is. Er moeten minimaal zestig mensen komen te werken, waarvan de helft als bij wijze van leerwerkplaats om naar andere banen door te stromen.
GFT en energieEen andere grote reststroom is het GFT-afval. De verwerking daarvan tot compost wordt nu aanbesteed en gebeurt elders maar volgens Avri ligt het voor de hand om als groene tuinbouwregio te kijken of dat in de toekomst in eigen beheer gedaan kan worden. Ook op het gebied van duurzame energie heeft de organisatie nog verdere ambities. Bijvoorbeeld om samen met coöperatie Betuwewind een eigen stroomnetwerk te maken waarop bedrijven aangesloten kunnen worden. Op dit moment wordt bij de windmolens en het zonneveld op het terrein in Geldermalsen een laadplein gemaakt om een elektrisch machinepark voor de dijkversterking van stroom te voorzien.
Momenteel buigen de verschillende gemeenteraden zich over de grote lijnen of ‘houtskoolschets’ voor de toekomst. Belangrijke vragen daarbij zijn in hoeverre Avri zelf dingen moet gaan ondernemen of waar het beter aan de markt of andere partijen overgelaten kan worden. En in hoeverre de organisatie nog democratisch controleerbaar is via een structuur van overheidsbedrijven. Wat gebeurt er met de overige taken die de organisatie voor afzonderlijke gemeenten doet zoals het beheer van de openbare ruimte of handhaving.