ASPEREN - Vanaf medio volgend jaar gaat de hele oude kern van het stadje Asperen op de schop. Dat geeft natuurlijk veel gedoe maar over het algemeen zijn de inwoners er blij mee, zo bleek tijdens de presentatie van het definitieve ontwerp afgelopen week. Het is ook niet zo verwonderlijk want niet de gemeenteambtenaren maar zijzelf stonden aan de basis van dit ontwerp.
Het oude stadje Asperen met iets meer dan drieduizend inwoners aan de rivier de Linge heeft ontegenzeggelijk een grote charme, zo ervoer ook ontwerper Christian Messing die namens bureau Stijlgroep aanschoof. “Vanaf dag één ben ik smoorverliefd geworden op het stadje”, zegt de Rotterdammer. “Ik heb het huis waar ik wil wonen al uitgezocht. Het wordt alleen nog bewoond door anderen ”, vervolgt hij lachend. “Maar ik snap wel waarom mensen hier zo betrokken zijn.”
Op de presentatie-avond van de gemeente West Betuwe voeren hij en projectleider Cyril Parchomov van Gebiedsmanagers als externen het hoogste woord met de bewoners. Ze hebben met elkaar dan ook een intensief traject achter de rug.
“We zijn letterlijk met een leeg vel en een tekening van de huidige situatie begonnen”, zegt Messing. “Met de bewoners zijn we gaan schuiven met boompjes en parkeerplaatsen. Dan kom je er ook samen achter wat kan en wat niet kan. Mensen gaan met elkaar in gesprek over het algemene belang. Iemand kwam met foto's aanzetten van hoe het er in 1900 uitzag. Dat zijn mooie cadeautjes voor een ontwerper om te krijgen.”
Klankbordgroep als intermediair Begin oktober vorig jaar werd een klankborgroep samengesteld van vijftien bewoners uit de diverse betrokken straten. Met hen zijn zes bijeenkomsten gehouden en in totaal vier avonden voor alle bewoners. “Met iedereen tegelijkertijd meepraten over een ontwerp is lastig”, legt Messing uit. “De vijftien leden van de klankbordgroep dienen dan ook als intermediair voor hun buurt, om uit te leggen en te bespreken wat er gebeurt. Zo zijn alle belanghebbenden betrokken. Het is een investering die tijd kost maar zo kom je wel tot een gedragen plan. Het is hun stad. Stel je voor dat je met zo'n groot plan komt waar niemand op zit te wachten.”
Zo is er in ruim een jaar tijd een plan ontstaan om het centrum rigoureus aan te pakken met een prijskaartje van ruim vier miljoen euro. Er komen een aantal doelstellingen samen. De wegen -met name de Voorstraat- waren hard aan vernieuwing toe. Dit bleek op aangeven van de inwoners toch een stuk veiliger en prettiger te kunnen met snelheidsremmende maatregelen en de aanleg van ruimte om te wandelen, ook met een rolstoel of kinderwagen. Daarbij kwam aan het licht dat het rommelige parkeren als een groot probleem werd ervaren. De parkeerruimte is daarom helemaal opnieuw ingericht.
Klimaatrobuust Een belangrijk uitgangspunt van West Betuwe is dat de kernen 'klimaatrobuust' worden. Dat houdt in een betere waterhuishouding met bij voorkeur een gescheiden afvoer en opvang van hemelwater. “Maar ook een flinke investering in de kwaliteit van het groen”, zegt Messing. “Dat is best wel bijzonder want groen is vaak een ondergeschoven kindje. De afdelingen 'riool' en 'groen' zijn bij veel gemeenten aparte koninkrijkjes. Dat is jammer want van het opknappen van het riool an sich zie je zo als inwoner boven de grond niet veel terug.”
In Asperen drukt het nieuwe klimaatrobuuste watersysteem straks wel een duidelijke stempel op de omgeving. Langs de hele Minstraat komt een brede, groen omzoomde wadi met loopbruggetjes op de plek waar vroeger ook een riviertje liep. Daarbij is langs de Voorstraat en de Stadswal, de Varkensmarkt en het Raadhuisplein ook flink wat nieuw groen ingetekend.
Door een extra investering maakte de gemeenteraad ook nog een opwaardering van de cultuurhistorische uitstraling mogelijk. Er worden drie nieuwe rondelen opgemetseld aan de Stadswal. “Dat is echt iets dat vanuit de inwoners gekomen is”, zegt Messing. “Al zijn er ook mensen die het geschiedvervalsing vinden omdat het geen herstel van een oude situatie is. Maar veel inwoners het toch een mooie manier om de historie daar zichtbaar te maken.”
'Zuivere participatie' Zo is het toch een beetje de kers op de taart van de herinrichting van het centrum en het participatieproces dat daartoe geleid heeft. “Eerlijk gezegd is er maar weinig te wensen overgebleven”, zegt Messing. “De gemeente heeft vervolgens aangegeven dan ook naar de bewoners te zullen luisteren. Dat is in mijn ogen zuivere en oprechte participatie, wat ook niet altijd gebeurt. We zijn heel blij met het resultaat.”
“De uitkomst is heel positief”, bevestigt Gijs de Man van de Stadsraad Asperen. “Al zijn er natuurlijk ook mensen minder blij omdat hun parkeerplaats verder van huis komt te liggen of omdat die drempel juist wel net voor hun huis komt te liggen. Het is soms een dilemma om persoonlijke belangen met het algemene belang te verenigen, maar ze hebben het goed aangepakt. Er is echt geluisterd en ze hebben hun best gedaan.”
Bij sommige aanwezigen zijn er wel zorgen over de lange periode van werkzaamheden. Het project zou volgend jaar na de bouwvak moeten beginnen en zo'n anderhalf jaar in beslag nemen. “Maar dat hoort erbij”, vindt De Man. “Voor het mooi wordt moet je op de blaren zitten.”
Zelfde aanpak in andere kernen Ondertussen wordt een zelfde soort traject doorlopen voor het opknappen van het achterste deel van het dorp in fase twee. Dat belooft nog een flinke uitdaging te worden, denkt De Man. “We zitten daar vooral met industrieterrein De Oven dat op de verkeerde plek ligt”, vertelt hij. “Ze zijn jaren geleden al bezig geweest om bedrijven uit te kopen en er een woongebied van te maken maar dat is niet gelukt. Nu zou dat nog veel meer gaan kosten, dus ik vrees dat we ermee blijven zitten dat al die vrachtwagens dwars door het stadje komen. Weinig aan te doen. Het is een slecht besluit uit 1962 waar we nu nog mee te maken hebben.”
Om dit soort slechte besluiten te voorkomen wil West Betuwe op deze voet verder om samen met de inwoners de inrichting van de 26 kernen in de gemeente vorm te geven. Daarbij worden de beschikbare budgetten voor bijvoorbeeld wegenonderhoud, riool, verlichting en groen zoveel mogelijk op elkaar afgestemd. Maar of er snel weer zo'n grootschalig en dus kostbaar plan als in Asperen van de grond komt is de vraag en hangt af van de opgaven die er terplekke zijn. Op dit moment worden plannen voor Tricht en Hellouw onderzocht.
