NEERIJNEN - Het is meestal maar een heel select gezelschap dat de kostbare tijd in het weekend offert aan een boekpresentatie. Maar het Stroomhuis in Neerijnen kwam dit weekend parkeerplaatsen tekort voor de presentatie van het boek 'Achter de wolken', over het oeuvre van de veelzijdige en geliefde Varikse kunstenaar Dik Kusters.
Kusters wacht de gasten zelf op voor het kunstcentrum om hen welkom te heten en wekt de indruk een beetje verbaasd en verguld te zijn dat deze eer hem te beurt valt.
“Hij is bescheiden maar zeer veelzijdig en wat betreft de landschappen, luchten en wolken kan hij wedijveren met grote schilders”, zegt Fred Eggink. De oud-journalist werd benaderd om het boek te schrijven nadat de eigenlijke initiatiefnemer Hans Loef in juni 2020 overleed. Hiervoor voerden Kusters en hij drie maanden lang iedere donderdag gesprekken.
In het begin gingen de gesprekken veel over de kunst, het landschap en het vakmanschap van Kusters, vertelt de schrijver. “Langzamerhand kwam ik erachter dat hij nog veel meer deed dan ik dacht. Hij heeft prachtig werk als illustrator afgeleverd en tentoonstellingen in New Delhi en Bologna. Met zijn broer Aart geeft hij inburgeringscurssussen in dialect om nieuwkomers het taalgebruik van de streek te leren. Je hebt zijn werk voor het stroomhuis, de concerten Wereldse Klanken. Vakdocent op het Lingecollege en dan is er nog het Fruitcorso. Hij is een veelvoudig winnaar en zeer gerespecteerd corso-ontwerper.”
Liefde voor het landschap
Boven in het Stroomhuis is er een expositie van zijn aquarellen die de kijker de prachtigste gezichten op het Waallandschap van de Betuwe geven. Kusters wordt nationaal en internationaal geroemd om deze landschappen en in het bijzonder de luchten. Niet voor niets is de ondertitel van het boek: 'Dik Kusters, een leven lang liefde voor het landschap'.
“De dijk is mijn wereld”, zegt Kusters daarover in het boek. “Ik word hier altijd lyrisch van. Kijk om je heen, alles is prachtig.” En: “Dit landschap is aan mijn hart gebakken. Ik schilder uit betrokkenheid, uit liefde. Elke dag zie je wat anders.”
Opvallend genoeg begon Kusters op zijn vijftiende als huisschilder. Een ambacht waar hij net zoveel plezier aan leek te beleven. Zo was hij betrokken bij het schilderen van het monumentale weeshuis in zijn toenmalige woonplaats Buren. “Dat vond ik geweldig”, memoreert hij, “al die balken en ornamenten. Het is toch fantastisch om gebeeldhouwde gootklossen van de 17e eeuw van overbodige verf te ontdoen. Door de eeuwen heen waren die klossen overgeschilderd, waardoor de vorm volledig verdwenen was. Dat is ronduit genieten.”
'Hij doet alles met hart en ziel'
Via tal van avondopleidingen ontwikkelde Kusters zich gulzig als kunstenaar en docent. Zijn bescheidenheid is tekenend, net als zijn passie, betrokkenheid, hang naar nieuwe uitdagingen en perfectionisme, stellen verschillende ingewijden die een bijdrage leverden aan het boek zoals oud-burgemeester van Neerijnen Ton Jansen, journalist en organisator Cees Hoogteyling, zijn broer Aart Kusters of collega op het Lingecollege Josje Knobbout.
“Alles wat Dik doet, doet hij met hart en ziel”, zegt zij. “Ook toen hij aan het werk was bij het Lingecollege.” Ze beschrijft hoe ze toen ze Kusters net leerde als logopediste op de middelbare school een gesprek tussen hem en een leerling opving. “Met verbazing en groeiende bewondering luisterde ik naar de manier waarop deze docent de leerling benaderde”, vertelt zij. “Invoelend, in zijn waarde latend, ruimte voor weerwoord. Ik dacht: 'Zo moet het!'.”
“Voor zichzelf legt Dik de lat altijd hoog”, zegt Cees Hoogteyling die medio jaren tachtig zijn eerste expositie organiseerde. “Hij verwacht ook van iedereen die meewerkt aan het project dezelfde inzet om het hoogste te bereiken. Hij zal best geleerd hebben, dat dit niet altijd het geval is.”
'Mooie reis met een mooi mens'
Hoogteyling roemt het pad dat de wat verlegen kunstenaar van toen sinds die eerste expositie heeft afgelegd. “Wat betreft zijn kunst heeft hij altijd gewerkt aan steeds weer verbeteren en beter worden. Daar is hij helemaal in geslaagd. Van het kleine galerietje in Buren gegroeid naar exposities en Singer in Laren en naar grote nationale beurzen.”
Schrijver Fred Eggink voelt zich verrijkt door het werken aan het boek. “Het was een mooie reis met een mooi mens”, vertelt hij. “Prettige gesprekken die makkelijk op papier kwamen. En tussen twee koppen koffie en thee losten we als twee jonge zeventigers de wereldproblematiek op. Het boek schreef zichzelf. Daarbij is er natuurlijk veel mooi beeld opgenomen, dat is voor een schrijver ook altijd prettig. Wat heb ik genoten van zijn verhalen en zijn werk. Ik kan nooit meer autorijden of fietsen zonder te kijken naar de 'Kusteriaanse' luchten.”
© Stichting Publieke Omroep Buren, Culemborg, Vijfheerenlanden en West Betuwe (1983-2024)