
RIJSWIJK - Holland is een echt molenland. In Nederland staan circa 1.200 molens. In ons uitzendgebied staan er vijfentwintig. In deze serie artikelen nemen we u mee op reis langs deze bijzondere bouwwerken. In deze editie aflevering 2: ‘De Hoop’ in Rijswijk.
De windkorenmolen De Hoop staat aan de Molenweg in Rijswijk. Het is een ronde, stenen grondzeiler uit de eerste helft van de 18e eeuw, die een eerdere molen verving. ‘De Hoop’ staat in de uiterwaarden van de Lek. De molen is in 2003 voor het laatst gerestaureerd en maalt tegenwoordig op vrijwillige basis.
Molenaar
De molenaar die als vrijwilliger de molen in beweging houdt is de in Culemborg woonachtige Edwin van Dorp (56). Hij vertelt dat hij is opgegroeid in een molenrijk gebied in het westen van het land. “Daar was een griezelige, een beetje een mystieke plek. In één van die molens woonde een alleenstaande, zonderlinge man met een baard. Dat was voor mij als opgroeiende jongen erg spannend. Daarom voel ik me waarschijnlijk zo aangetrokken tot molens. Het enigszins mysterieuze element dat deze bouwsels hebben speelt zeker ook een rol.” Een jaar of zeven geleden kwam Edwin oude studievrienden van hem tegen. Die hadden een molen gekocht en zochten nog iemand om hem draaiende te houden. “Ik vond dat een eer en meteen een prima idee. Han Mulder, de molenaar van de ‘Rijn en Lek’ in Wijk bij Duurstede, heeft mij onder zijn hoede genomen. Ik heb dus geen officiële opleiding gedaan. De eigenaar van ‘De Hoop’ vraagt daar ook niet om.”
Taken
Eén van Edwins taken is het zo goed mogelijk in stand houden van molen ‘De Hoop’. “Daarom laat ik hem zo veel mogelijk draaien op de dagen dat we open zijn. Ook het klein onderhoud doen we zelf. Ik controleer of alles vastzit voor ik de molen laat draaien. Ik smeer de assen in met reuzel, krui de molen op de wind en dan haal ik de vang eraf. Daarna draait hij meestal met zo’n vijftien omwentelingen per minuut. Tenminste als er genoeg wind staat.” Vervolgens is er tijdens een draaidag nog voldoende te doen volgens Edwin. “Schoonmaken, vegen en de molen in de gaten houden. Dat is afhankelijk van het weer. Hij kan namelijk op hol slaan. Wat ik heel leuk vind om te doen is rondleidingen geven. Vooral kinderen vinden dit geweldig.”
Maalvaardig
‘De Hoop’ is maalvaardig, maar maalt geen graan. “Eén keer malen in de maand is te weinig om dit rendabel te doen,” licht de molenaar toe. “Bovendien voldoe je daarmee niet aan de hygiëneregels. Dat is eventueel toekomstmuziek. De molen moet echter wel bewegen. Op dit moment zitten we op 17.000 bewegingen per jaar.” Vanaf windkracht 2 tot 6 is het mogelijk om de molen te laten draaien. “Dat is ook een beetje afhankelijk van de windrichting,” weet Edwin. “En we houden niet zo van vlagen in de wind.” Molen ‘De Hoop’ is erfgoed, een Rijksmonument. “We hebben het te leen. Vandaar dat we er zo zuinig op zijn.”
Uiterwaarden
De Rijswijkse molen staat in de uiterwaarden van de Lek. Dat is de reden dat ie ’s winters vaak rondom in het water staat. “Dan moet je met een bootje naar het dorp. En weer terug. Ruim twee jaar geleden in februari hadden we de zeldzame combinatie van hoogwater en vorst. Toen kon je schaatsen rondom de molen. Dat leverde unieke, sfeervolle Hollandse plaatjes op. Draaien met ’De Hoop’ is sowieso uniek als de boel onder water staat. De molen is dan een verlengstuk van de natuur.”
Bezoek
De molen is particulier bezit en is in principe elke eerste zaterdagochtend van de maand te bezichtigen tussen ca. 10.30 en ca. 13.00 uur. Tijdens de Nationale Molendag, de tweede zaterdag van mei, en de Open Monumentendag, de tweede zaterdag van september, is de molen geopend van 10.00 uur tot 16.00 uur. Tijdens deze dagen zorgt het team van ‘De Hoop’ ervoor dat er allerlei feestelijkheden rondom de molen zijn.
© Stichting Publieke Omroep Buren, Culemborg, Vijfheerenlanden en West Betuwe (1983-2023)