
CULEMBORG - In het uitzendgebied van SRC FM staan talloze intrigerende gebouwen. We rijden er vaak langs en vragen ons af wat er zich achter die gevels afspeelt of afgespeeld heeft. In deze serie werpen we een verhelderend licht op een aantal van die tot de verbeelding sprekende staaltjes bouwkunst. Deel 4: De watertoren in Culemborg.
Wie via de oostzijde de stad Culemborg binnenkomt (of verlaat) ziet een fraaie watertoren. Deze ligt in het hart van de beroemde duurzame ecologische wijk EVA-Lanxmeer in Culemborg. Ook staat hier het oude pomphuis van Vitens.
Woonbestemming
Deze gebouwen staan in het waterwingebied en hebben sinds 2005 geen functie meer voor de waterwinning. De watertoren is ontworpen door Visser & Smit Hanab en gebouwd in 1911. De watertoren heeft een hoogte van 35 meter en heeft een waterreservoir van 200 m³. In 1972 is de toren gerenoveerd waarbij de stenen bovenbouw is vervangen door een aluminium wand. De oorspronkelijke functie van watertoren is dan wel verdwenen, maar ondernemer Koen van der Veer (38) wil er in de nabije toekomst in gaan wonen. “Dat wil ik met mijn vriendin Claudia (33) en onze zonen Axel (3) en Aaron (1) gaan doen,” vertelt hij. “We wonen nu in het pompgebouw. Dat was iets geschikter om daar snel in te trekken. Ik heb het samen met mijn vader, de Deilenaar Peter van der Veer, gekocht en we ontwikkelen het project samen met architect Edwin Paymans."
Bijzondere plek
Koen was met zijn gezin op zoek naar een bijzondere plek. Hij heeft een zwak voor oude gebouwen met een verhaal en een ziel. “Het had ook een molen, fort of bunker kunnen zijn. Toen we erachter kwamen dat dit complex te koop kwam, hebben we meteen actie ondernomen en het in 2018 gekocht.” Waterleidingbedrijf Vitens, de vorige eigenaar, wilde geen vastgoedbeheerder zijn, maar de toren, het pompstation en alle grond eromheen afstoten. Vervolgens heeft Koen aan drie architectenbureaus gevraagd om mee te denken over het voor bewoning geschikt maken van de watertoren. “Daar zijn mooie ontwerpen uit voortgekomen. Het plan om in de toren zelf te gaan wonen leeft nog steeds. Dat gaat er in toekomst ook van komen.”
Lyrisch
Over de plek waar de watertoren staat is Koen bijna lyrisch. “Het is een geweldige plek, midden in een groene oase. De plaats heeft een open karakter, maar is ook omzoomd door veel bomen. Ik vind het fijn dat ik midden in de ecowijk woon. Het is vlakbij allerlei voorzieningen in de stad en het station.” De toekomstige watertorenbewoner roemt de functie van zijn watertoren in de gezondheidsgeschiedenis van de Lekstad. “De watertoren heeft vroeger een enorme impact op Culemborg gehad om de stad van de ziekte cholera te vrijwaren. Aan het eind van de achttiende eeuw stierf ongeveer twintig procent van de bevolking hieraan. Andere steden hadden watertorens en waterleidingsystemen. Die zorgden voor een snelle afname van de gevreesde ziekte. In Culemborg heeft toen een aantal welgestelden, onder wie de dokter, ongeveer honderdduizend gulden bijeen gebracht om deze toren te laten bouwen. Best wel bijzonder dat ik hier dan mag wonen.”
© Stichting Publieke Omroep Buren, Culemborg, Vijfheerenlanden en West Betuwe (1983-2023)