SRC Regio-nieuws

“Dit is een participatieproces om van te huilen”

VARIK - Ondernemer Louis de Jel (64) is penningmeester van Stichting Het Waallandschap en voortrekker van het bewonersinitiatief De Ideale Rivierdijk in Varik. Hij maakt zich ernstige zorgen over het onnodige en onwenselijke ruimtebeslag voor de nieuwe dijkverzwaring op het traject tussen Tiel en Waardenburg. "Het Waterschap is vooral bezig om grond naar zich toe te trekken." 

In de jaren 90 van de vorige eeuw zijn de bewoners langs het dijktraject van Tiel naar Waardenburg ook al actief geweest tijdens de dijkversterking. "Kunstenaar Willem den Ouden was toentertijd één van de aanvoerders. De Ideale Rivierdijk heeft zo'n zeventig mensen die nu in het verweer komen tegen de plannen van het Waterschap."

Constructie met damwand
Die plannen behelzen voor een dijkvak van 10,3 van de 19,3 kilometer een ongefundeerde verbreding in de ogen van de penningmeester. "Het Waterschap heeft de keuze tussen verbreden van de dijk en het maken van een constructie met een damwand. Doordat er zo veel verbreed wordt, heeft dat tot gevolg dat er 2.000 bomen en vijf huizen moeten wijken. Als ze gaan werken met damwanden, dan is het overbodig om de dijk breder te maken dan hij al is." Qua techniek is het plaatsen van een damwand wel duurder, maar duurzamer. "Dus op de lange termijn goedkoper," merkt De Jel daarover op. "Je maakt de dijk daar ook robuuster mee. En je voorkomt er schade mee aan ons mooie landschap." 

Beheerstrook
Dijkbewoner in Ophemert, Kasper Heineke, bekend als natuurgids en troubadour, zegt dat Het Waterschap zich al gemeld heeft om voor de komende dijkverzwaring in 2023 een stuk van zijn perceel onder aan de dijk op te kopen. Het heeft volgens hem te maken met verbreding van de dijk. Er ligt een verzoek voor een nieuwe beheerstrook onder aan de nieuwe dijk van vijf meter. Dat doet hem weerstand voelen. "Die beheerstrook gaat veel kapot maken. Bijvoorbeeld een aantal monumentale notenbomen verderop bij Ophemert. Het verbaast mij echter waarom die beheerstrook er moet komen. Tot nu toe ging het maaien van de dijk prima zonder die beheerstrook." Hij staat vierkant achter de ideeën van  de initiatiefnemers van De Ideale Rivierdijk. Met het plaatsen van damwanden over het gehele traject. "Duurder op de korte termijn, maar uiteindelijk veel duurzamer op de lange termijn." Heineke maakte de dijkversterking van 1995 mee. Dankzij de parlementaire commissie (onder leiding van) Boertien, werd zijn huis gespaard, en plaatsten ze een damwand. "Dat maakte van mijn dijkhuisje in één dag een bouwval, maar naar een deugdelijke schadevergoeding kon ik fluiten. In mijn ogen is het doel van de nu geplande verzwaring voornamelijk in gang gezet om de meeste bepalingen van de commissie Boertien teniet te doen. Echt, ik denk dat de man zich omdraait in zijn graf." 

Onaangename aantasting
De onaangename aantasting van het landschap is wat De Jel zorgen baart. "Die is onnodig als je het met die andere techniek, de damwandconstructie doet. Die gaat dwars door het dijklichaam en een gedeelte van de ondergrond. Die constructie kent al vele toepassingen. Daarmee kun je dus ook de helft van de omgeving ontzien." Bij Nijmegen zijn ze al bezig met deze dijkversterkingsronde. Dat geldt ook voor het traject tussen Gorinchem en Waardenburg. Rond 2050 is er al een volgende ronde gepland. "De kap van de bomen is gepland voor augustus 2022," zegt de penningmeester. "Dat regelen ze met de individuele eigenaren, in plaats van dit regiobreed te doen. Dat geldt ook voor de vijf huizen.

Raad van State
Een oplossing zou zijn als de Raad van State ingrijpt. Maar daar heeft De Jel geen vertrouwen in. "Ze gaan vaak mee met de overheden. Die zitten gewoon bij elkaar op schoot. Dat is in ieder geval mijn indruk hiervan. De rechter is in mijn beleving hier niet onafhankelijk. Het lijkt verdacht veel op de legitimering van de macht. Het is vrij uitzonderlijk dat de Raad van State tegen het overheidsbeleid ingaat. Meestal trekt de burger aan het kortste eind. Maar bij stikstof is er een uitspraak gekomen met vergaande consequenties." In 2017/2018 is al besloten om het dijkvak te verbreden. Pas daarna is er een participatieprocedure gestart. "Dat was een veredelde speeltuin. We zijn door een ingenieur van het Waterschap nota bene geholpen met het vormgeven van onze ideeën. En opeens worden de plannen toch doorgedrukt. Dit is een participatieproces om te huilen."
 
Alternatief
Tijdens het proces hebben de mensen van de Ideale Rivierdijk een alternatief ontwikkeld. En altijd gevraagd om dat serieus te onderzoeken met doorrekening van de kosten en baten. "Dat wilden ze niet," verbaast De Jel zich daar nog over. "Nu zijn er drie professoren van de TU in Delft, Matthijs Kok, Bas Jonkman en Stefan van Baars die vinden dat dit alternatief een eerlijk onderzoek verdient. Het Waterschap vindt van niet. Waarschijnlijk komt de bestudering van het alternatief te laat, want het Waterschap is zijn eigen plannen al aan het uitvoeren."

Meer Regio-nieuws