LEERDAM - Het is inmiddels een traditie geworden in Leerdam: ieder jaar 'adopteert' een andere basisschoolklas het oorlogsmonument van hun stad. Handen uit de mouwen dus, voor de achtstegroepers van CBS Juliana. Maar tijdens het schrobben en boenen van de inmiddels groen geworden stenen, vertellen ze dat 4 mei voor hen dit jaar heel anders zal aanvoelen. "Oorlog was altijd iets van vroeger, dacht ik. Maar door alles in Oekraïne weten we dat het megasnel kan omdraaien."
"Ja, dames en heren. Stroop de mouwen maar op en sponzen maar!" Juf Nina Pin moedigt haar groep 8-leerlingen aan terwijl ze het witte monument met daarop een vogel schoonmaken. De groene strepen gaan er maar lastig af, verzuchten ze. "Maar jullie weten waar we het voor doen, toch?", zegt Nina. "Jullie zijn de Leerdammers die er voor zorgen dat alle burgerslachtoffers en mensen uit het verzet mooi kunnen worden herdacht."
Ze hebben het in de klas nog niet zo vaak over oorlog gehad als de afgelopen maanden, zegt Mees uit groep 8. "Ja, door Oekraïne natuurlijk. Ik schrik er echt wel van, wat voor verschrikkelijks daar allemaal gebeurt." De beelden van kapotgeschoten huizen en leeftijdsgenootjes die uit hun huis moeten vluchten, raakt ze. En hoe cru dat misschien klinkt - daarom krijgt het oorlogsmonument voor hen wel meer betekenis.
"Oorlog hoorde bij mijn overgrootopa, dat was niet iets van nu ofzo", zegt Ieke. "Hij ging dan altijd helemaal in pak - want hij was militair - naar de herdenking op 4 mei. En dan ging ik met hem mee. In mijn hoofd was oorlog iets van zijn tijd, en niet die van mij. Maar nu weet ik dat niet meer zo zeker."
Een klasgenoot knikt vanaf de ladder. Tussen het schrobben van de inmiddels wat witter geworden vogel door, zegt ze: "Wij zijn nog best wel jong, tenminste, 12 valt best mee. Maar: we moeten wel nu al aan kleinere kinderen doorgeven dat we echt wel blij moeten zijn met de vrijheid die we hebben. Grote mensen kunnen soms zoveel ruzie maken om niks. Want waarom is er nu écht oorlog in Oekraïne? Ik hoop dat wij dat later als we groot zijn heel anders gaan doen."
Gastles van de burgemeester Wees blij met de vrijheid die je hebt, willen ze andere achtstegroepers meegeven. Dat leerden ze ook vorige week van hun burgemeester Sjors Fröhlich. "Hij kwam langs voor een gastles om het over vrijheid en zo te hebben", aldus Man-Chun. "Eerst denk je misschien: best wel saai onderwerp. Maar juist nu moeten we leren hoe bijzonder het is dat we mogen doen wat we willen doen, zei de burgemeester ook."
'Wees wie je wil zijn' Nu het monument (inclusief zuilen met gedenkstenen) er weer piekfijn uitziet, is juf Nina hartstikke trots op ze. "Je merkt dat ze echt het besef hebben dat je het over vrijheid moet hebben. Dat we gelukkig moeten zijn dat we mogen zijn wie willen zijn, geloven wat we willen geloven. Als zij de nieuwe generatie zijn, heb ik alle vertrouwen in de toekomst."
