VIJFHEERENLANDEN - Het wel of niet afschieten van vossen, de stikstofproblematiek, de droogte en het lage waterpeil. In natuurgebied Zouweboezem in Vijfheerenlanden komen veel natuurproblemen samen. Minister Christianne van der Wal van Natuur en Stikstof werd maandagmiddag door de provincie meegenomen op een boottochtje door het gebied waar ooit meer molens stonden dan in Kinderdijk.
"Die Amerikaanse rivierkreeftjes zijn een probleem", zegt gedeputeerde Mirjam Sterk. "En de visserijwet staat in de weg. Die moet je aanpakken. Alleen professionele vissers mogen ze maar vangen en uit één rivierkreeft ontstaan wel zeshonderd nieuwe", vervolgt zij. "Weet Piet (Adema, landbouwminister) hiervan?", vraagt minister Van der Wal. "Goed punt. Ik ga het met hem bespreken."
Op de koude maandagmiddag in januari trekt een boot met twintig belanghebbenden door de Zouweboezem. Het heeft gevroren, aan de oevers is het ijs nog te zien. Die ochtend heeft een andere boot het ijs op de vaarroute al gebroken.
Aan boord zijn provinciebestuurders, burgemeester Sjors Fröhlich, wethouders, natuurbeheerders en vertegenwoordigers van boerenorganisaties. Allen willen zij aan de minister laten zien tegen welke problemen zij aanlopen. Hoewel de stikstofproblematiek in dit gebied minder speelt dan in andere natuurgebieden is het wel een gebied waar veel andere natuurproblemen samenkomen.
Maandag natuurdag Het jaagverbod op vossen zet de weidevogels onder druk. Door het lage waterpeil hebben bepaalde planten en dieren het moeilijk. En doordat andere planten weer sterker groeien door de klimaatopwarming en de stikstofuitstoot moet er in de weilanden rondom het natuurgebied vaker gemaaid worden. Het maaien is dan weer slecht voor de dieren die leven in het grasland.
Minister Van der Wal hoort de verhalen van de boswachter en de natuurbeheerders aan. Ondertussen neemt zij een selfie met gedeputeerde Sterk en foto's van het ijs en de beverburcht. Elke maandag probeert zij een natuurgebied in Nederland te bezoeken.
"Wil je een gevoel hebben wat de opgave per gebied of bodemsoort is, dan moet je er ook zelf zijn", zegt zij. "Het gebied zelf zien is heel fijn, anders leef je van papier. Maar vooral de gesprekken zijn goed. In één gebied spelen heel veel belangen: je kunt natuurlijk wel met het waterpeil spelen maar dat heeft direct invloed op de manier waarop boeren boeren."
Duidelijkheid sleutelwoord Naast de oplossing tegen de Amerikaanse rivierkreeftjes wil Mirjam Sterk voornamelijk duidelijk maken welke zaken de provincie van het Rijk nodig heeft om de toekomst van het Utrechtse landelijke gebied veilig te stellen. Duidelijkheid is daarin het sleutelwoord. Duidelijkheid over welke doelen de regio moet halen. Duidelijkheid over hoe vrijgekomen stikstofruimte mag worden ingezet. Duidelijk over het tijdspad dat moet worden gevolgd en het geld waarmee boeren worden uitgekocht. En bovendien wil zij snel perspectief voor de boeren.
Na de boottocht vertrok het hele gezelschap naar Pannenkoekenboerderij De Ponthoeve in Vianen. Daar mocht iedereen vertellen voor welke problemen zij graag een oplossing zien. De pers mocht daarbij niet aanwezig zijn. De boottocht was bedoeld om de problemen te illustreren. Dit is een gebied dat oorspronkelijk werd onderhouden door houthakkers en rietsnijders, vertelt boswachter René Garskamp die al 25 jaar waakt over de Zouweboezem. "Toen die vertrokken, is het gebied verwaarloosd."
Tegenwoordig krijgt hij hulp van een stuk of 50 vrijwilligers. "Vaak Vutters, oud-artsen of -bankiers die zin hebben om een dag per week in het veld te buffelen. Knotten of het hooiland afsnijden." Een groep vrijwillige jagers helpt bij het natuurbeheer.
Vier bevers "Is er hier in de buurt veel protest tegen het natuurbeheer?", vraagt de minister. "Nee", antwoordt boswachter René. "In Vijfheerenlanden wonen nog locals, die weten wat er bij een natuurgebied komt kijken. Op andere plekken neemt het protest wel toe. Steeds meer mensen uit de Randstad verhuizen naar de Krimpenwaard, daar is een opstand bij elke boom die wordt gekapt." Bizar, vindt Van der Wal. "Je ziet het ook steeds meer op de Veluwe gebeuren."
Tijdens de vaartocht is aan de ene kant het werkterrein van de bever te zien. In de toekomst hoopt men daar ook de otter te huisvesten. Aan de andere kant van het water razen de auto's over de A27.
"Wij hebben hier nu vier bevers", vertelt een natuurbeheerder van het Zuid-Hollands landschap, de provincie waarmee het natuurgebied wordt gedeeld. "Eén bever is ooit in een val getrapt. Die is toen door de dierenambulance opgelapt en weer uitgezet. Dus hier hebben wij ook een bever met drie poten", vertelt hij. "Voor je het weet is ook dát weer een beschermde diersoort", lacht Van der Wal.
