VIANEN - Lekbrug, IJzeren Dame of boogbrug: hoe het ook werd genoemd, de brug tussen Vianen en Nieuwegein was afgelopen jaar volop in het nieuws. Twintig jaar lang werd de brug met de iconische boog al niet meer gebruikt, en dus moest die dit najaar worden verwijderd. Een terugblik op De Monsterklus die eerst mislukte, de talloze fans die nog afscheid wilden nemen en het oudejaarsgevoel toen de gigaboog plots voorbij voer.
Waar begin je een verhaal over Operatie Lekbrug? Bij de liefhebbers die duizenden foto's maken en de brug eigenlijk niet kwijt willen? Dat het ineens nogal misgaat bij de eerste poging, of juist bij het punt dat Rijkswaterstaat opgelucht ademhaalt als de grootste klus van het jaar eindelijk lukt?
Één ding staat in ieder geval vast: het is een bewogen jaar voor de IJzeren Dame. Om maar chronologisch van wal te steken, eerst krijgt de brug dit voorjaar een weegschaal onder zich geduwd. Het resultaat: 5000 ton, schoon aan de haak. Vergelijkbaar met 27 vliegtuigen, aldus Rijkswaterstaat. En dat is belangrijk om te weten, want hoe kun je anders zo'n powerlift tot in de puntjes precies voorbereiden?
Speuren naar bommen Niks aan het toeval overlaten, lijkt het devies. Daarom speurt een delegatie onderzoekers naar bommen en granaten uit de Tweede Wereldoorlog. Mogelijk liggen die nog rondom het gebied bij de brug verstopt. En tja, er is wel 'een probleempje' als zo eentje ontploft terwijl zoveel mensen de brug proberen te verwijderen.
Ook al wordt er geen oude bom gevonden, de voorbereidingen vorderen gestaag. Gedurende het jaar verdwijnen alvast stukken wegdek en worden de lampen verwijderd, tot groot geluk van lampenverzamelaars.
Eindelijk zover Dan doorspoelen naar november. Aan het begin van die maand zitten regiogenoten aan de buis gekluisterd om de verwijdering van de Lekbrug te volgen. Eindelijk is het zover: het weer zit mee, net zoals de wind en de waterstand. Maar na uren werk volgt het nieuws dat de operatie wordt afgeblazen.
Te gevaarlijk om door te gaan, zegt de omgevingsmanager van Rijkswaterstaat. De reden: een lierkabel is onder water beschadigd geraakt. Een stuk staal in de bodem van de Lek is de boosdoener. En omdat de lierkabel juist bedoeld is om het ponton - waar die zware brug moet worden opgezet - stabiel te houden, wordt besloten de operatie op een ander moment voort te zetten.
Afscheid met lach en traan Dat moment volgt twee weken later. Wederom staan liefhebbers langs de Lek. "Daar gáát ze", zingen ze de Lekbrug het liedje van Clouseau toe. Een afscheid met een lach en een traan, zeggen de mannen aan de kant. "Ja, enerzijds was het een ellendig ding, je had altijd file. Anderzijds ga je in de loop der jaren van zo'n brug houden."
Gaat het deze keer wél goed? Ja, zegt Rijkswaterstaat halverwege de middag al. Alle seinen staan op groen, het ponton ligt al netjes onder de brug. Alles is klaar voor de powerlift van 2021.
Maar... dat duurt nog wel even. Tot na middernacht, zelfs. Inwoners trotseren de kou en blijven urenlang staan om het spektakel te bewonderen. Tenminste, dat is ze beloofd. En dat wordt ook waargemaakt, zie je aan de gezichtsuitdrukkingen als de gigaboog plots voorbij vaart. Sommige mensen juichen, anderen kunnen niks zeggen. "Dit is toch zó bizar?", hoor je iemand zeggen. "Dat je ineens die brug die je zo goed kent voorbij ziet komen. Wow, dit vergeet ik nooit meer."
En dan is het verhaal van die brug nog steeds niet voorbij. 19 dagen en nachten lang wordt er in de Beatrixsluis van Nieuwegein gewerkt om 'm in stukken te snijden. Vuurwerk, dus. In de laatste maand van het jaar verlaat de Lekbrug dan toch écht onze regio. Ze wordt in drie zendingen weggevaren naar de sloop in Schiedam.
'Voelde als thuiskomen' Ze verdient een waardig afscheid, zeggen de fans die wederom zijn komen kijken. Want ja: die brug voelde voor hen in ieder geval als thuiskomen. "Dat klinkt vast gek, maar als je dat ding zag, dan wist je: ik ben bijna thuis." Nu de brug bij de sloop ligt, is er geen ontkomen meer aan: de 'Iron Lady' is definitief weg.
Wennen wordt het, geven sommige inwoners toe. Al ligt er natuurlijk al twintig jaar een andere brug: de Jan Blankenbrug. De Lekbrug-merchandise loopt door alle tumult in ieder geval goed. Want kijk je goed rond, zie je in Vianen vast Lekbrug-kerstballen in bomen hangen. "Het was een machtig mooi jaar om in deze regio te wonen", concludeert een Vianees. "Dat het is gelukt om 'm weg te halen en dat allemaal te kunnen zien, dat is echt fantastisch geweest."
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met RTV Utrecht.